ވިލާ ކޮލެޖް

ފެކްލްޓީ އޮފް ޝަރީޢާ އެންޑް އިސްލާމިކް ސްޓަޑީޒް

ބެޗްލާ އޮފް ޝަރީޢާ އެންޑް އިސްލާމިކް ސްޓަޑީޒް

-------------------------------------------

SHAR 3202

ޝިޔަޢީ މަޛުހަބު އުފެދުމަށް މެދުވެރިވީ ސަބަބުތައް

އިބްރާހިމްރަޝީދު

BSI 1208066389

އުސްތާޛު: އައްޝައިޚު މޫސާ އަންވަރު

مقدمة

الحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على المبعوث رحمة للعالَمين وعلى آله وصحبه ومن اتبع سنته بإحسان إلى يوم الدِّين ..

          މިއެސައިމަންޓަކީ ބެޗިލަރ އޮފް ޝަރީޢާގެ 4 ވަނަ ބުރުގެ 5 ވަނަ   ސެމެސްޓަރގެ މާއްދާއެއް ކަމުގައިވާ ބައިނަލް އަޤުވާމީގުޅުން" މިމާއްދާގެ ތެރެއިން ކޮންމެ ދަރިވަރަކު ހަދަންޖެހޭ އެސައިމަންޓެކެވެ. މިގޮތުން އަޅުގަނޑަށްލިބިފައިވަނީ ''ޝީޢާއީ މަޒުހަބު އުފެދުނުގޮތް'' މިމައުޟޫޢެވެ. މިމައުޟޫޢަށް މަޢުލޫމާތު އެއްކުރުމުގައި ދަތިތަކެއް އަޅުގަނޑަށް ކުރިމަތިވިއެވެ.އެއީ ދިވެހިބަހުން ލިޔެވިފައިވާ ލިޔުންތައް މަދުކަމާއި އެކު މިއެސައިމަންޓު ލިޔުމުގައި އަޅުގަނޑަށް މަޢުލޫމާތު ހޯދީ މިމާއްދާ އުސްތާޛުގެ ހޭންޑައުޓާއި ޑރ ސައްތާރުލިއުއްވި އިސްލާމީ ޝަރީޢަތާއިތާރީޚު މިފޮތުގައި މިމައުޟޫއަށް ލިޔެފައިވާ ލިޔުންތަކުންނެވެ.އަދި އޭގެ އިތުރުން އިންޓަނެޓުގެ ބައެއް ސައިޓުތަކުންނެވެ.މިކަމާއި ގުޅޭ އިތުރު މަޢުލޫމާތު ރިފަރެންސުގައި ފާހަގަ ކުރެވިފައިވާނެވެ.މި މަސައްކަތް ކުރުމުގައި އަޅުގަނޑަށް އެބޭފުޅުންގެ ޢިލްމީ ޚަޒާނާއިން ދޫކޮށްފައިވާ މުހިއްމު މަޢުލޫމާތުތަކަކީ،އަޅުގަނޑަށް ވަރަށް ބޮޑަށް އެހީތެރިކަމެއްލިބިގެންދިޔަ ލިޔުންތަކެކެވެ.އެހެންކަމުން އެބޭފުޅުންނަށް މާތްﷲ ހެޔޮޖަޒާ ދެއްވާށިއެވެ.

ޝުކުރިއްޔާ

                                                                 އިބްރާހިމް ރަޝީދު

ފިހުރިސްތު

އައްޝައިޚު މޫސާ އަންވަރު 1

ފިހުރިސްތު 3

ތަޢާރަފް 3

ބަހުގެމާނަ 4

الشيعه ގެ އިސްތިލާޙިމާނަ 5

ޝިޔަޢީންނާއިބެހޭ އެންމެ ރަނގަޅު ތަޢުރީފުތައް 5

ޝީޢާއީންނަކީ ކޮބާ؟ 6

ޝީޔާޢީން އުފެދުން 6

މިރައުޔު ޞައްޙަކަމުގެ ހެއްކަކީ: 6

ޝީޢާއީންގެ ޖަމާޢަތް އުފެދުން 6

ޢަލީގެފާނުގެ ލަޝްކަރުބައިބައިވުން 8

ޢަލީގެފާން ޝަހީދުވުން 9

ޝިޔަޢީން 31 ފިރުޤާއަކަށް ބެހިގެންވެއެވެ.އެފިރުޤާތަކަކީ: 9

ޝިޢަޢީންގެ ބާރަ އިމާމުން 10

ޝީޢީންގެ ފިރުޤާތައް 11

ސުންނީންނާއި ޝީޢީންނާއި ހުރި ބައެއް ތަފާތު: 14

ނިންމުން 15

ތަޢާރަފް

ދުނިޔެއަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ ޖަހާލަތުގެ އަނދިކަމުން ދުނިޔެ ސަލާމަތް ކުރެއްވުމަށް މާތްﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ފޮނުއްވި ރަސޫލަކީ މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަޞައްލަމެވެ.އެކަލޭގެފާނު ގޮވައިލެއްވީ ކޮންމެ ޢަރައްބަކާއި ކޮންމެ ޢަޖަމީއަކަށެވެ.އެކަލޭގެފާނު މަދީނާގައި އިސްލާމީ ދައުލަތުގެ ބިންގާ އަޅުއްވާ އެރަށުގައި ދިރިއުޅެމުން ދިޔަ ތަފާތު މީހުންނާއި އެކު ސުލްޙަވެރި ދިރިއުޅުމެއް އުޅޭނޭ މާޙަވްލެއް ޤާއިމުކުރެއްވިއެވެ.މިދައުލަތް، ޤާއިމުކުރެއްވުމަށްފަހު އިސްލާމްދީނުގެ ދަޢުވަތް އެކި ޤައުމުތަކަށް ދެމުން ގެންދިޔައެވެ.އެއްބަޔަކު އެދައުލަތަށް އިޖާބު ދިނެވެ.އަނެއްބަޔަކު އެދައުވަތަށް އިންކާރު ކުރެއްވިއެވެ.

 ބަހުގެމާނަ

     "ޝީޢާ"ގެ މާނައަކީ މީސްތަކުންގެ ޖަމާޢަތެއް ނުވަތަ ކަމަކަށް އެއްބައިވާ ބައިގަނޑެވެ.މީހަކަށް ތާއިދުކުރާ އޭނާއަށް ނަޞްރުދޭ މީހުންނަކީވެސް ޝިޢާއެކެވެ."[1] ހަމަމިގޮތުން ޝިޢާގެ ލަފުޒީމާނައާއިބެހޭގޮތުން ޑރ ސައްތާރުގެ ލިޔުމެއް ނަކަލްކޮށްލާނަމެވެ.އެލިޔުމުގައި "އައްޝިޢާ"މިލަފުޒުގެ މާނައަކީ އަލްްއިތުބާޢުއެވެ. މާނައަކީ "މީހަކަށް ތަބާއަވާމީހުންނެވެ." އެހެކަމުން މިމާނަތަކަށް ބަލާއިރު މައިގަނޑު މާނައަކީ ހަމަ އެކައްޗެކެވެ.މިލަފުޒު ކީރިތި ޤުރްއާނުގައި އައިސްފައިވެއެވެ.މާތްﷲ ވަޙީކުރައްވައިފައިވެއެވެ. وَإِنَّ مِن شِيعَتِهِ لَإِبْرَاهِيمَ   الصافات: ٨٣ މާނައަކީ     "ހަމަކަށަވަރުން އިބްރާހިމް އަލައިހިއްސަލާމްވެވަޑައިގަތީ(ދީނުގެ އަޞްލުތަކުގައި)ނޫޙުގެފާނަށް ތަބާޢަވިޟިހުންގެ ތެރެއިންނެވެ."[2]

     "ޝިޢާ"ގެމާނައަކީ މީސްތަކުންގެ ޖަމާޢަތެއް ނުވަތަ ކަމަކަށް އެއްކިބާވެފައިވާ ބައިގަނޑެވެ.މީހަކަށް ތާއިދުކުރާ އޭނާއަށް ނަސްރުދޭމީހުންނަކީވެސް "ޝިޢާ"އެކެވެ.

    

الشيعه ގެ އިސްތިލާޙިމާނަ

     މިބަހުގެ އިޞްތިލާޙިމާނައަށްބަލާއިރު ދެތަޢުރީފެއް ފާހަކޮށްލާނަމެވެ.

×           އެއްބަޔަކު ޢަލީ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހަށް އެހީތެރިވި އަދި އަލިގެފާނަކީ ނައްޞުން ޘާބިތުވާ އިމާމެއްކަމަށް ޔަޤީންކުރާމީހުންނެވެ.އަދި އެކަލޭގެފާނުންގެ ކުރީން ހުންނެވި ޚަލީފާއިންނަކީ އަނިޔާވެރިކަމާއި އެކު ޚިލާފަތް ޙާޞިލުކުރައްވައިފައިވާ ބޭކަލުންކަމަށް ޤަބޫލުކުރާ މީހުންނެވެ.

 މިއީ ބާޠިލު ތަޢުރީފެކެވެ.އެއީ ޝީޢީގެ ތެރެއިން ބައެއް މީހުން އަބޫބަކުރުގެފާނާއި ޢުމަރުގެފާނުގެ ޚިލާފަތް ޞައްޙަކަމަށް ދެކެއެވެ.އަދި އުޘްމާނުގެފާނުގެ ޚިލާފަތާއިމެދު توقف އިޚުތިޔާރު ކުރެއެވެ.

×     ޝިޔަޢީންގެ ތެރެއިން ދެވަނަ ބަޔަކު ޤަބޫލުކުރަނީ އުޘްމާނުގެފާނަށްވުރެ ޢަލީގެފާނުމާތްކޮށް ޢުޘްމާނުގެ ފާނަށް ވުރެ ޢަލީގެފާނަށް އިސްކަން ދިނެވެ.މިއީވެސް ސައްޙަ ތަޢުރީފެއްނޫނެވެ.އެއީ މިކަމުގައި ޝިޔަޢީނެއް ޝާމިލްނުވާތީއެވެ.

ޝިޔަޢީންނާއިބެހޭ އެންމެ ރަނގަޅު ތަޢުރީފުތައް

×     "ޝިޔަޢީންނަކީ ޢަލީގެފާނުގެ ކުރީން ޚިލާފަތަށް އިސްކުރެވުނު ތިން ޚަލިފާއިންނަށްވުރެ ޢަލީގެފާނަށް ހުރިހާގޮތަކުން އިސްކަންދޭމީހުންނެވެ.އަދި އެމީހުން ދެކޭގޮތުގައި ޚިލާފަތަށް އެންމެ ޙައްޤުކަންބޮޑީ އަހުލުބައިތުންނެވެ."[3]

×     ''އިސްޠިލާޙީ ގޮތުން ބަލާއިރު އައްޝީޢާ ގެމާނައަކީ ޢަލީގެފާނާއި އަހުލުބައިތުންނަށް ތާއިދުކޮށް އެމީހުންގެ ފަހަތުގައި ތިބި މީހުންނަށް ނުވަތަ ޖަމާޢަތަކަށް ބުނެވޭ ބަހެވެ.''[4]

ޝީޢާއީންނަކީ ކޮބާ؟

   ޝީޢާ އީންނަކީ މީހަކަށް ތަބަޢަވާ މީހުންނެވެ.ނުވަތަ މީހަކަށް ނަޞްރުދީ އެހީތެރިވާމީހުންނެވެ.

ޝީޔާޢީން އުފެދުން

     ކީރިތި ރަސޫލާ ސުވަރުގެއަށް ވަޑައިގަތުމަށްފަހު،އިސްލާމީއުއްމަތުގެ ޚިލާފަތަށް އިސްވާނޭ މީހަކާއިމެދު އަސްޙާބުބޭކަލުންގެ ތެރޭގައި ޚިލާފުތައް އުފެދުނެވެ.ނަމަވެސް އެޚިލާފުތައް ހައްލުވެގެން ދިޔައީ ވަރަށް އޮމާންކަމާއި އެކު ގައެވެ.މިގޮތުން މިއުއްމަތުގެ ޚަލިފާއަކަށް މުޙާޖިރުންނާއި އަންޞާރުންގެ މަޝްވަރާގެ މަތީން ހޮވިވަޑައިގަތީ އަބޫބަކުރުގެފާނެވެ.

     ޝީޔާޢީންގެ ފެށުމުގެ ފިކުރަކީ ބައެއް އަޞްޙާބުބޭކަލުންނާއި ހާޝިމުވަންހާގެމީހުން ޢަލީގެފާނުގެ މައްޗަށް ހިތްލެބުމާއި އެބޭކަލުންގެ ނަޒަރުގައި ކީރިތި ރަސޫލާއަށްފަހު ޚިލާފަތަށް އިސްވުން ރަނގަޅީ ޢަލީގެފާނެވެ.މިބޭކަލުންވެސް ޢަލީގެފާނު ޚިލާފަތަށް އިސްކުރުން އެއީ ލާޒިމުކަމެއްކަމެއް ކަމުގައި ނުދެކެއެވެ.

މިރައުޔު ޞައްޙަކަމުގެ ހެއްކަކީ:

   ޝިޔަޢީ އެންމެން ޤަބޫލް މަޒްހަބުގެ މުހިއްމު އުޞޫލްތައް އުފައްދާ މި އުޞޫލްތަކަށް މީހުންނަށްގޮވާ، މިމަޒުހަބުގެ ޙަރަކާތްފެށީ ޔަމަނުގެ ޞަންޢާއަށް ނިސްބަތްވާ ޢަބްދުﷲ ބުނި ސަބާއެވެ. މިއީ ޔަހޫދީއެކެވެ. މީނާ ބޭރުފުށުން އިސްލާމްވީ އުޘްމާނުގެފާނުގެ ޚަލީފާކަމުގެ ފަހުކޮޅުގައެވެ. މިޙަރަކާތްވެސް ފެށީ އުޘްމާނުގެފާނުގެ ޚިލާފަތުގެ ފަހުކޮޅުގައެވެ.

ޝީޢާއީންގެ ޖަމާޢަތް އުފެދުން

     ކީރިތި ރަސޫލާ ސުވަރުގެ ވަޑައިގަތުމަށްފަހު ޚިލާފަތާއި ޙަވާލުވީ އަބޫބަކުރުއްޞީއްދީޤެވެ.މިދުވަސްވަރު އަބޫބަކުރުގެފާނު ކުރިމަތިލައްވާންޖެހިވަޑައިގަތީ،މުރުތައްދުވީ މީހުންނާއި ނަބީކަމަށް ދަޢުވާކުރި މީހުންނާއި އެވެ.އަބޫބަކުރުގެފާން އަވަހާރުވުމަށްފަހު ޚަލީފާކަމަށް ދެންއިސްވެ،ވަޑައިގަތީ ޢުމަރުގެފާނެވެ.މިދުވަސްވަރު އިސްލާމީ އުއްމަތްވަނީ ފުތޫޙާތުގެ ގޮތުން ވަރަށް ބޮޑަށް ކުރިޔަށް އަރާފައެވެ. މިދުވަސްވަރު އަޞްޙާބުބޭކަލުންގެ ތެރޭގައި ހިމެނިވަޑާއިގަންނަވާ އެންމެ އިސްބޭކަލުން މަދީނާދޫކޮށް ވަޑައިގަތުންވަނީ ޢުމަރުގެފާނު މަނާކުރައްވާފައެވެ.ޢުމަރުގެފާނު ޝަހީދުވެވަޑައިގަތުމަށްފަހު ޚިލާފަތަށް އިސްވެ،ވަޑައިގަތީ،ޢުޘްމާނުގެފާނެވެ.މިދުވަސްވަރު އަޞްޙާބުބޭކަލުން ދުނިޔޭގެ އެކިކަންކޮޅުތަކަށް ދިއުމުގެ ފުރުޞަތު ހުޅުވާލެއްވިއެވެ.މިދުވަސްވަރު ޢަބްދުﷲ ބުންސަބާއާއި އޭނާގެ އެކުވެރީން ފިތުނައިގެ އަލިފާންގަނޑެއް ރޯކުރިއެވެ.މިފިތުނާއިގެ ތެރޭގައި ޢުޘްމާނުގެފާން ޝަހީދު ކޮށްލެވުނެވެ.

     ޢުޘްމާނުގެފާނަކީ ބަނީ އުމައްޔާގެ ބޭފުޅެކެވެ.ޢަލީގެފާނަކީ ބަނީ ޙާޝިމުގެ ބޭފުޅެކެވެ. މިދެ ވަންހައަކީ ޖާހިލިއްޔަ ޒަމާނުގައި ވަރަށް ޢަދާވާތްތެރި ބައެކެވެ.ނަމަވެސް އިސްލާމްދީން އައުމުން މިޢަދާވާތްތެރިކަން މިދެބައި މީހުންގެ ތެރެއިން ފުހެވިގެން ދިޔައެވެ.މިގޮތުގައި މިކަންދެމިގެންދަނިކޮށް ބަޔަކު މީހުން ތިންވަނަ ޚަލީފާ ޢުޘްމާނުގެފާނު ޝަހީދުކޮށްލުމުން މިކަމުގެ ބަދަލު ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް ބަނޫ އުމައްޔާގެ މީހުން ފެށިއެވެ.އެނިގިވަޑައިގެންވާނޭ ފަދައިން ޢަލީގެފާނަކީ ބަނޫ ހާޝިމުގެ ބޭފުޅަކަށްވުމުން އަލީގެފާނަށް ބައިޢަތު ހިފުމަށް ދެކޮޅު ހެއްދެވިއެވެ.މަދީނާގެ މީހުން ޢަލީގެފާނަށް ބައިޢަތު ހިފުމުން ބަނީ އުމައްޔާގެ މީހުން މައްކާއަށް ދިޔައެވެ.

     ޢުޘްމާނުގެފާނު ޝަހީދުކޮށްލި މައްސަލާގައި ބަނީ އުމައްޔާގެ މީހުން ދެކެވަޑައިގަތީ،އެކަމުގައި ޢަލީގެފާން ފަރުވާ ކުޑަކޮށްލާފައިވާ ކަމަށެވެ.މިމައްސަލައަށް (ޢުޘްމާނުގެފާން ޝަހީދުކޮށްލި މީހުންގެ ކިބައިން ) ބަދަލު ހޯދުމުގެ މައްސަލާގައި ފިތުނަ ދިޔައީ އެއްދުވަހުން އަނެއް ދުވަހަށް ބޮޑުވަމުންނެވެ. އެންމެ ފަހުން ފުރާތުކޯރުގެ ކައިރީގައި ޞިއްފީނުގައި މުޢާވިޔަތުގެފާނުގެ ލަޝްކަރާއި ޢަލީގެފާނުގެ ލަޝްކަރާއި ދެމެދު ހަނގުރާމަ ފެށުނެވެ.މިހަނގުރާމައިގައި އެތައްބަޔަކު ޤަތުލުވަމުން ދިޔައެވެ. މިހަނގުރާމައިގައި މުޢާވިޔަތުގެފާނުގެ ލަޝްކަރުގެ މީހުން ބަލިވަމުން ދަނިކޮށް  ޢަމުރުބުން ޢާޞްގެ ރޭވުމެއްގެ ދަށުން މުޢާވިޔަތުގެފާނުގެ ލަޝްކަރުގެ މީހުން ލޮންސީގެ ކޮޅަށް މުސްޙަފު ނަގައި މައްސަލަނިންމާނީ ޤުރްއާނުގައިވާ ގޮތަށްކަމަށްބުނުމުން،އެއީ މަކަރެއްކަމަށް ޢަލީގެފާނަށް އެނގިވަޑައިގެން ހުންނެވުމާއިއެކުވެސް ހަނގުރާމަ ހުއްޓަވާ ލެއްވިއެވެ.

ޢަލީގެފާނުގެ ލަޝްކަރުބައިބައިވުން

     ޢަމުރުބުން ޢާޞްގެ މަޤުޞަދަކީވެސް މިލަޝްކަރު ބައިބައިކުރުމެވެ.ކަންތައް ވެގެންދިޔައީވެސް ހަމަ އެގޮތަށެވެ.ތަޙުކީމުގެ މައްސަލާގައި ޢަލީގެފާނުގެ ލަޝްކަރު ދެބަޔަކަށް ބެހިގެންދިޔައެވެ.

×     އެއްބަޔަކު ބުނަމުން ދިޔައީ ޙަޤީޤީ ޚަލީފާއަކީ ޢަލީގެފާނުކަމުގައިވީ ހިނދު ބަޣާވާތް ކުރިމީހުންނާއި ސުލްހަވުމަކީ ކޮށްގެންވާނޭ ކަމެއްނޫން ކަމުގައެވެ. މިހެންވެ މިބައިމީހުން ޢަލީގެފާނުގެ ލަޝްކަރާއި ވަކިވިއެވެ.މިމީހުންނަށް ޚަވާރިޖުންގެ ނަމުންނަން ދެވުނެވެ.މިބައިމީހުން ފަހުން ޢަލީގެފާނުގެ ލަޝްކަރާއި ވަކިވެ،ދައުލަތެއް އުފެއްދިއެވެ. މިބައި މީހުންނާއި ޢަލީގެފާނުގެ ލަޝްކަރުން ހަނގުރާމަކޮށް ބަލިކުރެއްވިއެވެ.ގިނަބަޔަކު މަރުވެ،ބާކީތިބި މީހުން އަހުވާޒަށް ފިލަން ދިޔައެވެ.

×     ޢަލީގެފާނުގެ ލަޝްކަރުގައި ދެންތިބި މީހުންނަކީ ޝީޢާއިންނެވެ.މިމީހުން ތިބީ ކޮންމެ ޙާލެއްގައިވެސް ޢަލީގެފާނަށް ނަސްރުދޭށެވެ.ޝީޢާއީން ވަކި ޖަމާޢަތެއްގެ ގޮތުގައި މިހިސާބުން އުފެދިގެން ދިޔައީއެވެ.[5]

ޢަލީގެފާން ޝަހީދުވުން

     ޢަލީގެފާނު ޝަހީދުވުމުން ޝިޢާއިން ޢަލީގެފާނުގެ ދެދަރީންގެ ފަހަތުގައި އެހީތެރިވެ،ނަސްރު ދިނުމުގައި ދެމިތިއްބެވެ.ޝީޢާއިންގެ ބާރު ދިޔައީ އެއްދުވަހުން އަނެއް ދުވަހަށް މިހާރުގެ އީރާނުގެ ޚުރާޞާނުގައި ގަދަވަމުންނެވެ.

     ދެންމިބަލައިލަނީ ޝީޢާ ބެހިފައިވާ ފިރުޤާތަކުގެ މައްޗަށެވެ.މިގޮތުން އެފިރުޤާތަކުގެ ތަފުޞީލު ނުގެނެސް ހަމަ އެކަނި އެފިރުޤާތަކުގެ ނަންތައް މިތާގައި ހިމަނާލަމެވެ.

 ޝިޔަޢީން 31 ފިރުޤާއަކަށް ބެހިގެންވެއެވެ.އެފިރުޤާތަކަކީ:

1. الشيعةالآولى 2. الشيعةالتفضيلية 3. الشيعةالشبئية 4. السبئية 5. الشيعةالغلاة 6. المفضلة 7. السريغية 8. البزيغية 9. اكاملية 10.               المغيرية 11.               الجنا حية 12.               البيانية 13.               المنصورية 14.               الغمامية 15.  الآمامية 16.        التفويضية 17.        الخطابية

18.        المعمرية 19.        الغرابية 20.        الذبابية 21.        الذ مية 22.        النصيرية 23.        العليائية 24.        الرزامية 25.        المقنعية 26.        السالمية 27.        الشيطانية 28.        القرامطة 29.        الجنابية 30.        الميمونية 31.        الأثنى عشرية

ޝިޢަޢީންގެ ބާރަ އިމާމުން

މިބާރަ އިމާމުން އެމީހުން ތަރުތީބު ކޮށްފައިވާ ގޮތް ތިރީގައި މިވަނީއެވެ.

1.     އަލީބުން އަބީޠާލިބު

2.     އަލްޙަސަންބުން ޢަލީ

3.     އަލްހުސައިންބުން ޢަލީ

4.     އަލީޒައިނުލް ޢާބިދީންބުންބުން އަލްޙުސައިން

5.     މުހައްމަދު އަލްބާޤިރުބުން ޢަލީ ޒައިނުލް ޢާބިދީން

6.     ޖޢުފަރުއްޞާދިޤު މުޙައްމަދުލް ބާޤިރު

7.     މޫސާ އަލްކާޟިމްބުން ޖަޢުފަރުއްޞާދިޤު

8.     ޢަލީ ރިޟާބުން މޫސާ އަލްކާޟިމް

9.     މުޙައްމަދު އަލްޖަވާދުބުން ޢަލީ ރިޟާ

10.         ޢަލީއަލްހާދީބުން މުޙައްމަދު އަލްޖަވާދު

11.         އަލްޙަސަން އަލްޢަޝްކަރީބުން ޢަލީއަލްހާދީ

12.         މުޙައްމަދުލްމަހުދީބުން އަލްޙަސަން އަލްޢަޝްކަރީ

ޝީޢީންގެ މަޝްހޫރު ފިރުޤާތައް

ޝީޢީންގެ ވަކިވަކި ފިރުޤާތަކުގެ ތެރެއިން މިހާރު އެންމެ މަޝްހޫރީ ފަސް ފިރުޤާއެކެވެ. އެއީ

 1އައްޒައިދިއްޔާ

އެއީ ޒައިދް ބިން ޢަލީ ބިން ޙުސައިން އަށް ތަބާވާ މީހުންނެވެ. ޒައިދިއްޔާއަކީ އަހުލުއް ސުންނާއާއި އެންމެ ކައިރި ޝީޢީ ފިރުޤާއެވެ. އަދި އެންމެ ހައްދުފަހަނައެޅުން ކުޑަ މީހުންވެސް މެއެވެ. ޒައިދިއްޔާ ގެ މީހުން މިހާރު އެންމެ ގިނައި ޔަމަނުގައެވެ.

2 .އަލްއިމާމިއްޔާ

މިއީ ޢަލީގެފާނުގެ އާލުންގެ ތެރެއިން 12 އިމާމެއް ހޮވާ އަދި އިމާމުކަން މި މީހުންނަށް ޚާއްޞަކޮށް އެ މީހުންނަށް ރަސޫލުންނަށްވެސް ނުދެވޭފަދަ މާތްކަމަކާއި ކަރާމާތް ދޭ މީހުންނެވެ. މި ޖަމާޢަތަށް ކިޔޭ އަނެއް ނަމަކީ ''އިޘްނާ ޢަޝްރިއްޔާ'' އެވެ. މި ބާރަ އިމާމުންނަކީ: ޢަލީ، ޙަސަން، ޙުސައިން، ޢަލީ ޒައިނުލް ޢާބިދީން ބިން އަލްޙުސައިން، އަލްބާޤިރު، ޖަޢްފަރު އައްޞާދިޤު، މޫސާ އަލްކާޡިމް، ޢަލީ ރިޟާ، މުޙައްމަދު އަލްޖަވާދު، ޢަލީ އަލްހާދީ، ޙަސަނުލް ޢަސްކަރީ، ދެން މީނާގެ ދަރި މުޙައްމަދު އަލްމަހުދީ އެވެ. 265ހ އަހަރުގައި މުޙައްމަދު އަވަހާރަ ވުމަށްފަހު އިމާމުން ގެ ސިލްސިލާއަށް ނިމުމެއް އައެވެ.

   އިމާމިއްޔާ މީހުން ބުނާ ގޮތުގައި މި މުޙައްމަދު އަލް މަހުދީ އަސްލުގައި މަރެއް ނުވެއެވެ. ކިއެއްތަ އޭނާވަނީ ސާމުއްރާގައި ހުރި ހޮހޮޅައަކަށް ވަދެ ޢާއިބުވެފައެވެ. އަދި ފަހުގެ ވަގުތެއްގައި އަންނާނެ އިންތިޒާރު ކުރެވޭ މަހުދީއަކީ އޭނާއެވެ.

  މި ޒަމާނުގައި ދުނިޔޭގައި އުޅޭ ގިނަ ޝީޢީންނަކީ އިމާމިއްޔާ ޝިޢީންނެވެ. ގިނައިން އުޅެނީ އީރާން، ޢިރާޤު، ސޫރިއްޔާ، ލުބްނާން، ތުރުކީ އަފްޣާނިސްތާން، ޕާކިސްތާން، އިންޑިއާ އަޒަރުބައިޖާން ގައެވެ. އަދި ބައެއް މީހުން ދުނިޔޭގެ އެތަން މިތާގައި މި މީހުން ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް އުޅެއެވެ. ދުނިޔޭގައި އުޅޭ މިހާރު އުޅޭ 1.3ބިލިއަން މުސްލިމުންގެ ތެރެއިން ޝީޢީން -ހުރިހާ ފިރުޤާތައް އެއްކޮށް- ހިއްސާ ކުރަނީ އެންމެ 10 އިންސައްތައެވެ. 90 އިންސައްތަ މުސްލިމުންނަކީ ސުންނީ މުސްލިމުންނެވެ.

މި މީހުންގެ ފިކުރު ލިޔެވިފައިވާ އެންމެ މުހިއްމު އެއްފޮތަކީ ''އަލްވާފީ'' އޭ ކިޔޭ ފޮތެކެވެ. އިމާމިއްޔާގެ މައގަނޑު އުޞޫލުތަކަކީ

1.   ޢަލީގެފާނަށް ތާއީދު ކުރި ބަދު ޞަޙާބީން މެނުވީ އެހެން ޞަޙާބީން ކާފިރުކޮށް އެ ބޭފުޅުންނަށް އެއްޗެހި ކިއުން ވަކިން ޚާއްޞަކޮށް އަބޫބަކުރުގެފާނަށް . އަދި ޢާއިޝަތުގެފާނާއި ޙަފްޞާގެފާނު އެއީ ނަރަކައިގައި ދެމިތިބޭނެ ދެ ކާފަރުން ކަމުގައިވެސް އިމާމިއްޔާގެ ހައްދުފަހަނައަޅާފައިވާ ބައެއް މީހުން ބުނެއެވެ. އެއީ ސޫރަތު އައްތަޙްރީމްގެ 10 ވަނަ އާޔަތް އެ މީހުން ބޭނުންވާ ގޮތަށް ތައުވީލު ކުރުމަށްފަހު ބުނާ ވާހަކައެކެވެ.

2. މިހާރު މިއޮތް މުޞްޙަފަކީ އުނި އެއްޗެއް ކަމުގައި ބުނުން. އެއީ އެ މީހުން ބުނާ ޢިބާރާތުންނަމަ ޞަޙާބީންގެ ތެރެއިން ''މުނާފިޤު'' ބަޔަކު ވަނީ ޢަލީގެފާނާއި ޢަލީގެފާނުގެ ދަރިކޮޅާއި ގުޅުން ހުރި ބައިތަކެއް ޤުރުއާނުން ފޮހެލާފައެވެ. އަދި މުޙައްމަދަށް ބާވައިލެއްވުނު ޤުރުއާނުގައި 7 ހާސް އާޔަތް ވާ ކަމަށާއި މިހާރު އޮތް ޤުރުއާނުގައި ވަނީ 6263 އާޔަތް ކަމަށް އެމީހުން ބުނެއެވެ.މިއީ އަކީ ހުރިހާ ޝީޢީން ބުނާ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ..

3. ޝީޢީ އިމާމުންގެ ފަރާތުން ނޫން ގޮތަކަށް ރިވާވާ ހުރިހާ ރިވާޔަތެއް ދޮގުކުރުން، އަދި މި އިމާމުންނަކީ ނަބީ ބޭކަލުންފަދައިން މަޢްޞޫމް ބައެއް ކަމުގައިވެސް ބުނުން.

4. އައްތަޤިއްޔާ، މީގެ މާނައަކީ ގެއްލުމަކުން ސަލާމަތްވުމަށް އަޑީގައިވާ ޢަޤީދާއާއި ޚިލާފު ގޮތަކަށް ބޭރު ފުށުން ދެއްކުން.

.5.އިމާމު މިވަގުތު ނެތުމުން، ޖިހާދަކީ މިވަގުތު ވާޖިބު އެއްޗެއް ނޫންކަމަށް ބުނުން

6.އައްރަޖްޢާ: މީގެ މާނައަކީ އެ މީހުން އިންތިޒާރު ކުރާ މަހުދީ ދުނިޔެއަށް އައުމުން، ކުރިން ވާރުތަވެފައިވާ ބަޔަކު އަލުން ދުނިޔެއަށް ، މާތް ﷲ ގެންނަވާނެއެވެ. އޭގެ އެންމެ ކުރީގާ ވަނީ ޢަލީގެފާނުގެ އަހުލު ބައިތުގެ ތެރެއިން އަނިޔާ ލިބުނު މީހުންނާއި، އެ މީހުންނަށް އެންމެ ބޮޑަށް އަނިޔާ ދިން މީހުންނެވެ. އަދި އަނިޔާ ލިބުނު މީހުންނަށް ޙައްޤު ދެއްވުމަށްފަހު އަނެއްކާވެސް އެ އެންމެން މަރުވާނެއެވެ.

3.އަލްބާޠިނިއްޔާ :

  މިއީ ޝީޢީންގެ ތެރެއިން ވަރަށް ބޮޑަށް ހައްދުފަހަނައަޅާފައިވާ ފިކުރުތަކެއް ގެންގުޅޭ، އަހުލުއް ސުންނާ އާއި އެންމެ ދުރު ޝީޢީ ފިރުޤާއެވެ.އަދި ތެދު އިސްލާމީ ޢަޤީދާއާއި ވަރަށް ދުރުގައި އުޅޭ ބައެކެވެ.

ބާޠިނިއްޔާގެ ތެރެއިން އެންމެ މަޝހޫރު ބަޔަކީ އިސްމާޢީލިއްޔާ އެވެ. މިއީ އިސްމާޢީލް ބިން ޖަޢްފަރުއް ޞާދިޤަށް ތަބާވާ ފިރުޤާއެކެވެ. އެއް ޖިސްމުން އަނެއް ޖިސްމަށް ރޫޙު ބަދަލުވުމަކީ މި މީހުން ޤަބޫލު ކުރާކަމެކެވެ. އެގޮތުން އެމީހުންގެ ކުރީގެ އިމާމުންތައް އަދި އައުމަކީ ވާނެ ކަމެކެވެ.

މި ފިރުޤާ ދެ ޖަމާޢަތަކަށް ބެހިގެންވެއެވެ. އެއް ބަޔަކީ އިންޑިއާގައި އޮންނަ ''އަލްބަހަރާ'' އޭ ކިޔޭ ބައެކެވެ. އަދި އާޣާޚާން އަށް ތަބާވާ މީހުން، ނުޞައިރިއްޔާ، ދުރޫޒް އަކީވެސް ބާޠިނިއްޔާގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭބައެކެވެ.."[6].

ސުންނީންނާއި ޝީޢީންނާއި ހުރި ބައެއް ތަފާތު:

v    އެކެއް: ސުންނީން ޙަދީޘްތައް ރިވާ ކުރުމުގައި ގެންގުޅޭ ގޮތާއި، ބަލާ މިންގަނޑާއި ރިވާ ކުރާ މީހުން ޝީޢީންނާއި ތަފާތެވެ.

v    ދޭއް: ޚަލީފާކަން ކުރައްވަން އައުލާކަން ބޮޑީ އަބޫބަކުރުގެފާނު ކަމަށް ސުންނީން ދެކޭއިރު، ޝީޢީން ދެކެނީ އެކަމަށް ބޮޑަށް އެކަށީގެންވަނީ ޢަލީގެފާނު ކަމަށެވެ.

v    ތިނެއް: އިމާމު ކަމަކީ ދީނުގެ މައި ރުކުން ތަކުގެ ތެރެއިން ހިމެނޭ އެއްޗެއް ކަމަށް ޝީޢީން ދެކެއެވެ. ނަމަވެސް ސުންނީން ދެކެނީ އެއީ ފަރުޢީ ކަމެއްގެ ގޮތުގައަވެ.

v    ހަތަރެއް: އުޞޫލުތަކުގައި ޝީޢީންނާ ސުންނީންގެ ދެމެދުގައި ތަފާތުތަކެއް އެބަހުއްޓެވެ. މިސާލަކަށް އިޖުމާޢު އަކީ ޝަރުޢީ ދަލީލެއް ކަމުގައެވެ.. ނަމަވެސް ޝީޢީން މި ގޮތަށް މިކަން ނުދެކެއެވެ.

ނިންމުން

     މިއެސައިމެންޓު ހެދުމުގައި ބަލާލެވިފައިވަނީ ޝިޢައީ މަޒުހަބު އުފެދިގެން ދިޔަގޮތާއި އެމަޒުހަބަށް ތަބައަވީ މީހުންގެ ގޮތްތަކަށާއި އެމީހުންގެ ފިރުޤާތަކާއި އަދި އެމީހުންގެ އިމާމުންގެ ނަންތަކާއި އަދި ޝިޢަޢީންނާއި ސުންނީންނާއި ހުރިތަފާތު ތަކާއި އަދި މިނޫނަސް ޝިޢަޢީންނާއި ބެހޭތަފާތު މަޢުލޫމާތްތަކެވެ. އަޅުގަނޑު މިއެސައިމެންޓް ހެދުމުގައި މަޢުލޫމާތު ހޯދިގޮތް ރިފަރެންސުގައި ފާހަގަ ކޮށްފައިވާނެވެ.

އަޅުގަނޑުގެ ދުޢާއަކީ،އަޅުގަނޑުމެން އެންމެނަނީ،އިސްލާމީތާރީޚުގެ ތެރޭގައި ހުރި މިފަދަ މައްސަލަތައް ދިރާސާކޮށް،އެއިން ޢިބުރަތް ލިބިގަންނަ ބައެއްކަމުގައި މާތްﷲ އަޅަމެން ލެއްވުމެވެ.

ރިފަރެންސް

×      ޑރ ސައްތާރު އިސްލާމީ ޝަރީޢަތާއިތާރީޚު www.tanzil.net

×           ކަވާސާ.ކޮމް އިސްމާޢީލް ނާޖީ 17 އޯގަސްޓް 2004

v              http://lucasjalyl.wordpress.com/2012/12/17/lastsermon/

v               ޢަބްދުލްޢަޒީޒު ޖަމާލު

v     http://www.shuaiblegalresearch.com/

v     ޑރ ސައްތާރު: އިސްލާމީ ޝަރީޢަތާއިތާރީޚު

---

 މޫސާއަންވަރު/ސާމިޔާޒަކަރިއްޔާގެ ހޭނޑައުޓް 2012[1]

 ސޫރަތުއްސާއްފާތު 83[2]

 ޑރ ސައްތާރު[3]

 މޫސާއަންވަރު/ސާމިޔާޒަކަރިއްޔާގެ ހޭނޑައުޓް 2012[4]

 މޫސާއަންވަރު/ސާމިޔާޒަކަރިއްޔާގެ ހޭނޑައުޓް 2012[5]

 ކަވާސާ.ކޮމް އިސްމާޢީލް ނާޖީ 17 އޯގަސްޓް 2004[6]